هنرهای صناعی به مثابۀ رسانۀ هویت: آسیب شناسی هنر ملیله کاری اصفهان

ملیله کاری یکی از مهم ترین شاخه های هنر فلزکاری است که همواره جزء جدانشدنی هنرهای صناعی اصیل و معرف فرهنگ، هویت ملی و ارز ش های ایرانی اسلامی و وجوه مادی و معنویِ فرهنگ سنتی و هنری شهر اصفهان بوده است؛ اما به رغم پیشینۀ درخشان این هنر در شهر اصفهان، وضعیت امروزی آن از حیثِ گستره، میزان هنرمندان فعال، بازار هنری، فرایند آموزش و توزیع و مصرف آن نگران کنند ه است. بدین منظور در پژوهش حاضر تلاش شد تا از منظر جامعه شناسی هنر، ضمن بازشناسی تاریخی، به مستندنگاری و آسیب شناسی این هنر در شهر اصفهان پرداخته و در ادامه، روابط عمیق این هنر با هویت ایرانی اسلامی را توصیف کرده و سپس طرح خلاقانه ای برای احیای این هنر از حیث تکنیک و نقوش ارائه شود؛ بنابراین می بایست به این سؤا لها پاسخ داده شود: ۱. میدان هنر ملیله کاری اصفهان به لحاظ مردم نگارانه چگونه قابل توصیف و تفسیر و تحلیل است؟ ۲. وضعیت فعلی هنر ملیله کاری در شهر اصفهان چگونه است و موانع توسعۀ این هنر و آسیب شناسی آن چیست؟ ۳. احیای هنر ملیله کاری به لحاظ تکنیکی و عملیاتی چگونه میسر است؟ ۴. طرح نوآورانۀ مطالعه واجد چه امتیازات خلاقانه ای است؟ مهم ترین اهداف مطرح در این مطالعه عبارت است از مطالعۀ مردم نگارانۀ میدان هنر ملیل هکاری معاصر شهر اصفهان (مستندنگاری، آسیب شناسی و توصیف مفصل وضعیت موجود) و ارائۀ طرحی نوآورانه (در نقوش و تکنیک) به منظور احیای هنر ملیله کاری و تقویت هویت ایرانی اسلامی. برای پاسخ به سؤالات مطالعه و تحقق اهداف پژوهش، روش تحقیق کیفی و سنت مردم نگاری انتخاب شد. روش گردآوری داد ه ها نیز شامل مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و مصاحبۀ نیمه ساختاریافته است. نتایج پژوهش در زمینۀ آسیب شناسی ملیله کاری مؤید آن است که عواملی نظیر درآمد ناکافی تولیدکنندگان، آگاهی اندک مصر ف کنندگان، روش های ناصحیح تولید ملیله و ورود افراد فاقد صلاحیت در مرحلۀ تولید، کمبود خلاقیت در تولید آثار و رواج کپی برداری، خلأ تبلیغات، و واردات آثار خارجی مشابه، در افول جایگاه این هنر در شهر اصفهان نقش اساسی دارد. همچنین با تأکید بر دو جنبۀ خلاقیت و کاربردی بودن که اساس هنر سنتی است، ایده ای خلاقانه با هدف بهبود و احیای این هنر که شامل نو آوری در طرح و ابتکار در تکنیک اجراست، مطرح و نمونه هایی از آثار ساخته شده با این الگو ارائه شد. در پایان نیز اهمیت تولید و مصرف آثار ملیله کاری به عنوان کالاهای هویتی مهم در راستای تقویت بُعد فرهنگی و تاریخی هویت و احساس تعلق ملی تبیین گردید.